دکتر سیدفرزاد هاشمی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا در تعریف اقتصاد دانش‌بنیان و اینکه با چه شاخصه‌هایی معرفی می‌شود، اظهار کرد: «اقتصاد و دانش هر کدام برای خودش تعریفی دارد؛ به طور خلاصه اگر اقتصاد علم بهینه‌یابی منابع و دانش مجموعه‌ای از داشته‌های علمی باشد، باید حد فاصلی مشترک یافت شود که این دو تعریف را به هم پیوند دهد، بنابراین دانشی که بتواند تجاری و منبع تامین سود قرار گیرد، می‌تواند اشتراک این دو مفهوم به معنی اقتصاد دانش‌بنیان باشد.»

وی ویژگی‌های اقتصاد دانش‌بنیان را اینگونه بیان و تشریح کرد: «زنجیره‌ای متوالی از دانش که نوآوری را به گونه‌ای رقم بزند که به رفاه مردم منجر شود، می‌تواند کاربرد صحیح از نظام دانش و محل اصلی آن یعنی دانشگاه در راستای ایجاد و تولید محصولات نوآورانه باشد و ویژگی محصولات نوآورانه با سایر محصولات و کالاها در فرایند تولید آن و نیز تمایز آن با موارد مشابه خود است. به طور مثال سال‌هاست جلیقه ضدگلوله تولید می‌شود اما با وزنی سنگین و موادی سخت، همین جلیقه امروزه با تکنولوژی نانو از الیافی نرم و سبک تهیه می‌شود و حتی می‌تواند مثل یک پیراهن معمولی باشد که قطعا هم تقاضای بیشتری برای پلیس یک کشور دارد و هم حمل و پوشیدن آن سهل‌تر است.»

مدیرکل برنامه ریزی و امور اقتصادی دانش‌بنیان واحد رودهن با بیان اینکه از این گونه موارد زیاد است، اما شاخص‌های کلان آن می‌تواند در قالب صادرات high tech خود را نشان دهد، ادامه داد: «برخی کشورهای دنیا تقریبا یک دهه است صادراتی با عنوان صادرات high tech دارند، یعنی صادراتی که مواد خام و اولیه نیست و کالاهایی است که صدور آن به دلیل نوآوری‌های تکنولوژیک است. در کشور ویتنام در سال 2015 سی درصد صادرات، صادرات تکنولوژی‌بر است در صورتی که این نسبت در ایران حدود صفر است.»
هاشمی با توجه به دومین ویژگی اقتصادهای دانش‌بنیان گفت: «دومین ویژگی سهم تولید کالاهای غیراولیه مثل نفت و یا مواد خام از کل تولید ناخالص داخلی است، این نسبت در کشورهای پیشرفته حداکثر به 10 درصد می‌رسد در حالی که در کشور ما این نسبت حدود 80درصد است.»

این مسئول ادامه داد: «سومین ویژگی این نوع از اقتصاد بهره وری بالای عوامل تولید است؛ نیروی کار پربازده رکن اصلی تولیدهایی است که با ابهت خود را در تابع تولید نشان می‌دهد. تحقیقات مختلف موکد آن است که عوامل تولید در کشورهای پیشرفته بهره وری بالاتری نسبت به کشورهای کمتر توسعه یافته دارد، متوسط بهره وری در کشورهای جهان اول حدود 5 ساعت کاری است که در کشورهای جهان سوم به زحمت این عدد به 2 ساعت می‌رسد.»
وی چهارمین ویژگی اقتصاد دانش‌بنیان را مقاومت در برابر نوسانات اقتصادی در جهان دانست و افزود: «به طور مثال اگر رکورد جهانی حاکم شود، چنین اقتصادی کمتر این تاثیر را می پذیرد چراکه تولیدات نوآورانه همواره بازار خودش را دارد. این مثال در مورد کشورهای شرق آسیا کاملا مصداق دارد. ویژگی پنجم، استقلال سیاسی است؛ چون اقتصاد غیرتاثیرپذیر، روش سیاسی خود را دارد. درگیر زد و بندهای سیاسی مطرح دینی و جذب قطب خاصی نمی‌شود مثل کشور ژاپن.
این مسئول با بیان اینکه ششمین ویژگی این اقتصاد، مدیریت پویا و بموقع است، اظهار کرد: «منظور از این مدل مدیریت آن است که جلوتر از اتفاقات اقتصادی حرکت، مدل‌سازی و الگوی مصرف را خود تعیین کنیم به طوری که تولیدات آتی جایگاه خود را در آینده بیابند. برخی به این مدیریت زمان آینده یا آینده‌پژوهی می‌گویند.»
هاشمی هفتمین شاخص را تعداد اختراعات ثبت شده دانست و با بیان اینکه ایالات متحده آمریکا در صدر این جدول است به آنــا گفت: «هشتمین شاخص عدم نوسان متغیرهای کلان در اقتصاد مثل نرخ ارز، بهره، رشد اقتصادی، تورم و نرخ بیکاری است. معمولا کشورهای پیشتاز واریانس بالایی در سال های متوالی در این شاخص‌ها ندارند. در حالی که در کشورهای کمتر توسعه یافته در این متغیرها نوسان بیشتری دارند و تصمیم گیری در حوزه سرمایه گذاری و تجارت را با مخاطره همراه می‌کند.»
وی افزود:‌ «نهمین شاخص شاخص کیفیت زندگی است که مشخصاً مبین میزان رفاه مردم است این شاخص در سال 2015برای ایران75 از 180کشور بوده است . یعنی میزان رفاه مردم ایران از ترکیه با رتبه 69 و لبنان با رتبه 65 کمتر بوده و البته از تعدادی از کشورها هم بالاتر است. دهمین شاخص نرخ فراینده تولید و مصرف در راستای کالاهای رایانه ای و به طور مشخص اتوماسیون اداری و جستجوهای ضروری است، البته این شاخص ملاحظاتی دارد و باید با دقت به کار گرفته شود.»
مدیرکل برنامه ریزی و امور اقتصادی دانش‌بنیان واحد رودهن با بیان اینکه شاخص‌های دیگری هم وجود دارد ولی در رتبه‌ها اهمیت کمتر هستند، گفت: «مثلا شاخص فرار مغزها که امروزه در کشورهای کمتر توسعه یافته به عنوان یک معضل مطرح است، دقیقا از این مسئله کشورهای صنعتی حداکثر بهره مندی را اخذ کرده اند به طوری که در کشورهای شمال قاره آمریکا نرخ مهاجرت افراد تحصیل کرده بسیار بیشتر از کشورهای دیگر است که به اذعان سیاستمداران کانادایی و آمریکایی بخش عمده ای از توسعه این کشورها مرهون عملکرد مناسب همین مهاجران در حوزه‌های آموزشی پژوهشی و سیستم مدیرت بهره‌وری است.»
هاشمی در پاسخ به سوال آنــا که چرا اکنون دانشگاه‌ها متولی این امر هستند؟ گفت: « این انتخاب هوشمندانه است که دانشگاه متولی این مسئله یعنی اقتصاد دانش‌بنیان باشد چراکه دانشگاه منبع تولیدات علمی است بنابراین خواستگاه نوآوری‌ها باید دانشگاه باشد. به همین منظور از سال گذشته این حرکت علمی در دانشگاه آزاد اسلامی تسریع شد و دانشگاه ها در چارت تشکیلاتی خود موظف شدند که این حوزه را راه‌اندازی کنند. البته بسته به اندازه دانشگاه چارت سازمانی آن هم متفاوت است؛ در همین راستا سال گذشته در دانشگاه آزاد اسلامی رودهن این اداره کل شکل گرفت و از خرداد امسال عملا فعال شد.»
وی مهمترین وظایف اداره کل اقتصاد دانش‌بنیان دانشگاه را به سه بخش کلی تقسیم و تشریح کرد: «اداره برنامه و بودجه که متولی تولید و پایش برنامه های کلان و نیز تفضیلی دانشگاه است. هر چقدر برنامه ها قوی تر و مبتنی بر واقعیت باشد، نتایج بهتر و واقعی‌تر است؛ تجربه نشان می‌دهد برنامه ای که بدون توجه به واقعیت ها و بصورت آرمانی نوشته می شود، باعث سرخوردگی کارکنان و متولیان امر می شود، چراکه واقعیت برنامه از اهداف فاصله معنی دار و شکاف غیرقابل توجیهی دارد. بر عکس برنامه دقیق و واقعی جایگاه درست را معرفی و میزان تلاش آینده را مشخص می‌کند.»
مدیرکل برنامه ریزی و امور اقتصادی دانش‌بنیان واحد رودهن در این راستا ادامه داد: «اداره امور اقتصاد دانش‌بنیان بخش دیگر است؛ این اداره در تلاش برای شناسایی شرکت های نوآور و شرکت هایی است که برای دانشگاه مثمر و سودآور باشند. یعنی دانشگاه می تواند با این شرکت ها بر سر سهم سود تفاهم کند و مجوز فعالیت آنها را صادر کند و طبیعی است که شرکت هایی که مدعی ابداعات و سود ویژه هستند باید مجوز Bisiness plan(طرح کسب و کار ) مناسبی را برای ارائه داشته باشند.»
هاشمی در مورد بخش سوم اظهار کرد: «مهمترین هدف اداره توانمندسازی و آموزش های تخصصی و کاربردی، افزایش بهره وری کارکنان است که افزون بر تشکیل کلاس های ضمن خدمت در جستجوی منابع در آمدی خارج از دانشگاه با وزارتخانه ها، نهادها و سازمان های خارج از دانشگاه می تواند تفاهم‌نامه هایی را منعقد کند که استادان دانشگاه برای آموزش آن سازمان مورد استفاده قرار گیرد و علاوه بر ارتقای فرهنگ بهره وری کل کشور منشا سود برای دانشگاه هم هست.